Ten wpis jest piątym z serii tekstów poświęconych koncepcji porodu jako rytuału przejścia, opisanej przez Dr Rachel Reed w książce „Reclaiming Childbirth as a Rite of Passage„.
Czym jest wyłanianie się i czemu służy ten etap?
Tę fazę dr Rachel Reed dodała do podstawowego modelu rytuału przejścia, aby podkreślić wyjątkowość tego etapu. Jak pisze dr Reed: „w tym czasie kobieta wyłania się z fazy granicznej i przeprowadza dziecko oraz nową siebie do świata.”
Esencją tego etapu jest świadome doświadczenie przez kobietę możliwości własnego ciała. Co więcej nie tylko rodząca, ale i osoby jej towarzyszące mogą być świadkami cudu narodzin. Przejście dziecka przez kanał rodny jest skomplikowane i dynamiczne, dlatego dr Reed określa tą współpracę matki i dziecka porodowym tańcem. W tej fazie wydziela się dużo oksytocyny, prolaktyny oraz beta-endorfin, które wraz ze znów aktywną korą nową, przygotowują kobietę do nawiązania relacji z noworodkiem.
Wyłanianie się w herstorii
Przez tysiąclecia rolą osób towarzyszących w tej części porodu było podtrzymanie poczucia bezpieczeństwa i wsparcie porodowego tańca. Towarzyszki rodzącej pomagały jej przyjąć wygodne pozycje. Wykorzystywano narzędzia takie jak liny, chusty, stołki porodowe a nawet cegły oraz wzmacniano sprawczość rodzącej odpowiednimi słowami. Cześć dostępnych źródeł wskazuje na powszechne stosowanie substancji mających uelastycznić tkanki krocza, takich jak rozmaite oleje. W części nacisk kładziony jest raczej na powstrzymanie się od dotykania krocza czy patrzenia na nie, bo takie działania mogą doprowadzić do uszkodzeń tkanek lub zatrzymania porodu spowodowanego zawstydzeniem rodzącej.
Co pomaga a co przeszkadza?
Wiele tradycyjnych praktyk znajduje uzasadnienie we współczesnej wiedzy na temat fizjologii porodu. Parcie spontaniczne zmniejsza ryzyko urazów u kobiety. Przyjmowanie różnorodnych pozycji, zwłaszcza wertkalnych również zmniejsza to ryzyko oraz skraca czas trwania porodu. Zastosowanie ciepłych kompresów także zapobiega poważnym urazom krocza. Dane zgromadzone w USA na początku XXI wieku sugerują także, że większa cierpliwość względem procesu porodu także na tym etapie, rozluźnienie ram czasowych i zmniejszenie liczby interwencji mających na celu przyspieszenie wyłonienia się dziecka nie niosą ze sobą ryzyka dla matki i dziecka. Oparcie praktyki na tych dowodach naukowych zamiast na badaniach z połowy XX wieku pomoże ukształtować realistyczne oczekiwania zarówno personelu jak i rodzących i wzmocni pozycję kobiety do rodzenia w zgodzie ze sobą a nie pod dyktando wskazówek zegara.
Oparcie definicji medycznych na wynikach badania wewnętrznego rozwarcia szyjki macicy zamiast na odczuciach rodzącej oraz nałożenie na poród konkretnych, ogólnych ram czasowych są głównymi przeszkodami w umieszczeniu rodzącej w centrum tego etapu porodu. Uznanie, bez wystarczających dowodów naukowych, że im szybciej dziecko opuści ciało matki, tym lepiej także przyczyniło się do wprowadzenia wielu szkodliwych praktyk położniczych. Tak samo jak oparcie opieki na ciągłej kontroli czy to stanu dziecka czy pracy tkanek krocza nie sprzyja wspieraniu porodowego tańca i umacnia przekonanie, że jak pisze dr Reed, dziecko należy uratować z ciała matki a ciało matki przed destrukcyjnym działaniem przechodzącego przez nie dziecka.
Najlepszym sposobem na wsparcie instynktownego rodzenia jest ze strony osób sprawujących opiekę nie mówienie niczego i nie robienie niczego. Jednak w czasie wyłaniania się kora nowa kobiety jest aktywna co może spowodować, że kobieta będzie myślała i martwiła się o to co się dzieje (…) Dlatego wśród rytuałów przejścia na czas wyłaniania się znajdują się uspokajanie kobiety i afirmacja jej instynktu.
Dr Rachel Reed, Reclaiming Childbirth as a Rite of Passage, 2021, s. 199.
tłumaczenie własne
Czytaj dalej o fazie integracji w rytuale przejścia.
Przeczytaj poprzedni tekst o fazie granicznej.
Przeczytaj tekst wprowadzający o koncepcji porodu jako rytuału przejścia.
